Kard. Franciszek Macharski, metropolita krakowski, następca kard. Karola Wojtyły, kierujący diecezją ćwierć wieku, stawiający zdecydowany opór w okresie komunizmu, który ustanowił 200 parafii – zmarł dziś w krakowskim szpitalu w wieku 89 lat. Był wielkim czcicielem Bożego Miłosierdzia, który w ostatnich latach życia chciał być z ubogimi, zamieszkując w sanktuarium „Ecce Homo”, związanym ze św. Bratem Albertem. Zmarł dziś o godz. 9.37 w wieku 89 lat w krakowskim szpitalu, w którym w piątek odwiedził go papież Franciszek.
Słowa Franciszka przed odwiedzinami u kard. Macharskiego
[Chcę] choćby zbliżyć się do niego – mówił Franciszek w przeddzień wizyty w szpitalu u kard. Macharskiego. Podczas środowego spotkania z polskimi biskupami w katedrze wawelskiej papież przypomniał, że odwiedzanie chorych jest jednym z uczynków miłosierdzia.
Publikujemy słowa papieża Franciszka:
„Teraz z kolei drugi uczynek miłosierdzia, który chciałbym zaproponować. Wiem, że martwicie się o stan zdrowia naszego drogiego kardynała Franciszka Macharskiego, który jest poważnie chory … [Chcę] choćby się zbliżyć, bo sądzę, że nie można wejść tam, gdzie on się znajduje nieprzytomny, ale chociaż zbliżyć się do kliniki, szpitala, i dotknąć muru, jakby mówiąc: „Bracie, jestem z tobą”. Odwiedzanie chorych jest kolejnym uczynkiem miłosierdzia. Ja też tam pojadę. Dziękuję.”.
Życiorys
Franciszek Macharski urodził się 20 V 1927 w Krakowie w domu przy ul. Wyspiańskiego 11 (parafia św. Szczepana) w rodzi nie kupieckiej, jako syn Leopolda i Zofii z Peców. Sakrament chrztu św. otrzymał 26 VI 1927. Edukację rozpoczął w Szkole Ćwi czeń (powszechnej) przy Państwowym Seminarium Nauczycielskim Męskim przy ul. Straszewskiego, gdzie w roku 1939 ukończył szóstą klasę i zdał egzamin do Państwowego Gimnazjum nr III im. Króla Jana III Sobieskiego w Krakowie. W okresie okupacji kontynuował kształcenie w ramach tajnych kompletów (1939-1944), łącząc je z nauką w oficjalnie funkcjonującej Szkole Handlowej.
Dla uniknię cia wywozu na przymusowe roboty w głąb Rzeszy podjął pracę fi zyczną w Generalnej (Głównej) Dyrekcji Monopoli (powołana do istnienia 1 XI1939, miała siedzibę przy ul. Skarbowej 1), pozostając tamże zatrudniony do początku roku 1945. Po uwolnieniu miasta spod rządów nazistowskich ukończył już jawnie naukę w zakresie szkoły średniej, uzyskując 24 V 1945 świadectwo dojrzałości w II Li ceum im. Króla Jana III Sobieskiego. Sakrament bierzmowania otrzy mał z rąk miejscowgo sufragana, biskupa Stanisława Rosponda, przyj mując wtenczas imię Stanisław.
Wykrystalizowane w dobie okupacji powołanie kapłańskie za owocowało wstąpieniem Franciszka Macharskiego we wrześniu 1945 do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Krakowie. Równcześnie został on immatrykulowany na Wydziale Teologicznym Uni wersytetu Jagiellońskiego, na którym studiował w latach 1945/46-1949/50. W tym okresie uczęszczał na zajęcia akademickie prowa dzone m.in. przez ks. dra Juliana Groblickiego (homiletyka) i ks. dra Stanisława Smoleńskiego (ascetyka i mistyka), późniejszych jego sufraganów po objęciu przezeń stolicy św. Stanisława (i zarazem współkonsekratorów).
Na kapłana wyświęcony został 2 IV 1950 w krakowskiej bazyli ce św. Franciszka z Asyżu w Krakowie przez księcia metropolitę kardynała Adama Ste fana Sapiehę, a pół roku później, w listopadzie 1950, objął swą pierwszą (i jak się miało okazać jedyną) placówkę duszpasterską – wikariat w parafii śś. Apostołów Szymona i Judy Tadeusza w Ko zach koło Bielska (obecnie diecezja bielsko-żywiecka). Pracował tam do roku 1956. W tym czasie przedłożył na Wydziale Teologicz nym UJ pracę magisterską nt. «Obiektywistyczna interpretacja bezpo średnich danych świadomości w ujęciu o. J. Gredta OSB i ks. J. Tonquedeca» (promotor ks. prof. Kazimierz Kłósak), na podstawie której uzyskał 23 VI 1951 tytuł magistra teologii. Dla pogłębienia specjali zacji skierowany został w roku 1956 na studia na Wydziale Teolo gicznym uniwersytetu we Fryburgu Szwajcarskim, gdzie w roku 1961 obronił napisaną pod kierunkiem ks. prof. Franciszka Ksawerego Hornsteina pracę doktorską nt. „Duszpasterstwo we współcze snym Kościele”, otrzymując doktorat z teologii pastoralnej.
Po powrocie do kraju Franciszek Macharski ustanowiony został ojcem duchownym Arcybiskupiego Seminarium Duchownego (jego rektorem również od roku 1961 był ks. dr Eugeniusz Florkowski), a w rok później (1962) przeszedł na funkcję profesora tamże teologii pastoralnej i homiletyki. Te same przedmioty wykładał również w mieszczącym się w Krakowie Częstochowskim Seminarium Duchownym a w latach 1965-1968 był przez krótko pracownikiem naukowym (ad iunktem) na Wydziale Teologicznym (Katedra Homiletyki) Akademii Teologii Katolickiej w Warszawie. Poprzednio w latach 1963-1965 pełnił także obowiązki sekretarza generalnego Polskiego Towarzy stwa Teologicznego w Krakowie (za prezesury ks. drą Stanisława Grzybka). Należał do Archidiecezjalnej Komisji Liturgicznej i Rady Kapłańskiej, będąc nadto zaangażowany w kurii metropolitalnej w Wy dziale Duszpasterskim. W latach 1966-1978 był również sekretarzem Komisji Episkopatu Polski ds. Apostolstwa Świeckich, a w roku 1977 został członkiem Komisji Episkopatu Polski „Iustitia et Pax„. W roku 1971 (30 IX – 6 XI) uczestniczył u boku kardynała Karola Wojtyły w Synodzie Biskupów w Rzymie, poświęconym posłudze kapłańskiej i sprawiedliwości w świecie, jako audytor. Natomiast w ramach II Synodu Duszpasterskiego Archidiecezji Krakowskiej przewodniczył Franciszek Macharski Komisji ds. Pastoralno-Socjologicznych.
Uprzednio już, w roku 1970, objął po ks. Eugeniuszu Florkowskim (1989) przełożeństwo w Arcybiskupim Seminarium Duchow nym jako rektor, które sprawował do nominacji biskupiej. Wkrótce też obdarzony został 18 XI 1971 przez papieża Pawła VI godnością kapelana honorowego Jego Świątobliwości, natomiast 31 I 1977 archikatedralna kapituła na Wawelu obrała go do swego składu. Prze widywany w pewnym momencie na ordynariusza diecezji opolskiej, wakującej po śmierci biskupa Franciszka Jopa (24 IX 1976), nie gdysiejszego współkonsekratora Karola Wojtyły, po wyborze tego ostatniego na Stolicę Piotrową (16 X 1978) został Franciszek Ma charski w dwa miesiące później prekonizowany 29 XI 1978 arcybiskupem-metropolitą krakowskim.
Rządy w archidiecezji objął kanonicznie już 30 X 1978, gdy natomiast święcenia biskupie przyjął 6 I 1979 w bazylice św. Piotra w Rzymie z rąk Ojca św. Jana Pawła II, któremu asystowali w tym obrzędzie dwaj biskupi pomocniczy z Krakowa: Julian Groblicki i Stanisław Smoleński. Ingres do bazyliki archikatedralnej na Wa welu odbył Franciszek Macharski 28 I 1979, tego też dnia wydając list pasterski na rozpoczęcie posługi biskupiej, w którym pisał m.in.: „W uroczystość Trzech Króli 1979 roku nasz umiłowany Ojciec
Święty Jan Paweł II udzielił mi święceń biskupich i ustanowił mnie arcybiskupem-metropolitą krakowskim. W swej miłości dla Kościoła krakowskiego pragnął, ażeby nowy biskup krakowski, jego następca, szedł do grobu św. Stanisława od grobu św. Piotra, ze wzgórza wa tykańskiego na wzgórze wawelskie, z serca chrześcijaństwa do kate dry krakowskiej, w której bije serce Polski. […] A w czasie audiencji dla nas, przybyszów z Archidiecezji, przekazał swemu następcy umiłowany przez siebie krzyż biskupi kardynała Sapiehy, który nosił w dniu swej elekcji i na inauguracji pontyfikatu, a także w Trzech Króli w czasie [udzielania] święceń biskupich”.
W pół roku później, 30 VI 1979, kreowany został Franciszek Macharski kardynałem – prezbiterem tytułu S. Ioannis ante Portam Latinam, na pierwszym konsystorzu odbytym przez Jana Pawła II (wtenczas birety kardynal skie otrzymali również m.in. arcybiskupi Agostino Casaroli i Włady sław Rubin). Ingres kardynalski do archikatedry na Wawelu odbył 8 VII 1979, a swój tytularny kościół kardynalski w Rzymie, w po przednich wiekach trzykrotnie już powierzany polskim kardynałom, mianowicie Bernardowi Maciejowskiemu, Janowi Kazimierzowi Denhoffowi i Edmundowi Dalborowi, objął 11 XI 1979. Powołany został następnie na członka watykańskich kongregacji ds. ducho wieństwa (1979), wychowania katolickiego (1980), biskupów (1983) oraz instytutów życia konsekrowanego i stowarzyszeń życia apostol skiego (1989), a od roku 1984 należy także do Rady Kardynałów i Biskupów.
Nagrody, odznaczenia, tytuły: doktoraty honoris causa: Fu Jen Catholic University, Taipei, Taiwan (1989), Adamson University, Manila, Filipiny (1989), Akademia Teologii Kato lickiej w Warszawie (1992), Papieskiej Akademii Teologicznej w Krakowie (2000), Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000) i Katolickiego Uniwersytetu im. Pétera Pázmánya w Budapeszcie na Węgrzech (2002).
W 1998 został kawalerem Orderu Uśmiechu (1998) i członkiem honorowym Polskiej Akademii Umiejętności. Stowarzyszenie Gmin i Powiatów Małopolski wyróżniło go tytułem Małopolanina Roku 2000. W 2005 uzyskał godność Wybitnej Osobistości Pracy Organicznej oraz został laureatem Złotego Hipolita. W 2012 Instytut Pamięci Narodowej przyznał mu nagrodę Świadek Historii.
Postanowieniem prezydenta Polski Bronisława Komorowskiego z 17 lutego 2014 został odznaczony Krzyżem Wielkim Orderu