W staropolskim języku Niedzielę Palmową określano jako Niedzielę Kwietną, gdyż przypada w porze wiosennej, kiedy na polach i łąkach ukazują się pierwsze kwiaty. Niedziela Palmowa rozpoczyna najważniejszy i najbardziej uroczysty okres w roku liturgicznym – Wielki Tydzień. Uroczysta msza święta rozpoczyna się od obrzędu poświęcenia palm i procesji do kościoła.
Procesje z palmami przekazują bardzo głębokie wartości religijne, gdyż w tradycji chrześcijańskiej palma wielkanocna jest symbolem męczeństwa i triumfu – Męki i Zmartwychwstania Jezusa Chrystusa oraz nieśmiertelności duszy.
W kościołach na terenach górskich podczas procesji w wierni noszą palmy wykonane z łodyg wikliny rosnącej nad rzekami i potokami, często nazywane ,,baziami”.
W Krakowie od XVI w. urządzano uroczystą centralną procesję do kościoła Mariackiego z figurką Pana Jezusa przymocowaną do osiołka. Oto jak wspomina to Mikołaj Rey: „W Kwietnią kto bagniątka (bazi) nie połknął, a będowego (dębowego) Chrystusa do miasta nie doprowadził, to już dusznego zbawienia nie otrzymał (…)”.
Fenomen tego święta mamy możliwość w pełni przeżyć i zrozumieć uczestnicząc w uroczystościach Niedzieli Palmowej w naszej miejscowości. Ręcznie wykonane tokarskie palmy są piękne, a ich wysokość sięga nieraz kilkunastu metrów. Przystraja się je kwiatami z kolorowej bibuły i ozdabia różnobarwnymi wstążkami, dodając zielone gałązki bukszpanu. Zadziwiają one lekkością konstrukcji i bogactwem kolorów. Przygotowanie palm łączy pokolenia, pomimo natłoku obowiązków i pośpiechu jest to okazja do zacieśniania więzi rodzinnych. Wspólna praca buduje i rozwija relacje rodzinne, kiedy starsze pokolenie uczy to młodsze dobrych nawyków i poszanowania zwyczajów i tradycji.
W naszej parafii zachował się średniowieczny obrzęd toczenia na wózku drewnianej figury Chrystusa jadącego na osiołku. W Tokarni obrzęd ten po przeszło dwustu latach przerwy został reaktywowany przez proboszcza śp. ks. prałata Jana Macha, który interesował się sztuką, architekturą i ludową tradycją. Obwożona figura Chrystusa na osiołku została wyrzeźbiona przez miejscowego artystę i jednocześnie kościelnego Józefa Wronę.
Jako wzór dla twórcy posłużył eksponat z Muzeum Narodowego w Krakowie, datowany na około 1470 rok. Wieziona przez ministrantów na wózku figura Chrystusa na osiołku nieprzerwanie uświetnia uroczystości Niedzieli Palmowej w naszej miejscowości. Przedstawia moment triumfalnego wjazdu Pana Jezusa do Jerozolimy. Wszyscy uczestnicy procesji, niosący palmy publicznie składają hołd swemu Zbawicielowi.
Obrzęd ten jest zarówno uroczystością religijną, jak i pięknym, niezwykłym widowiskiem, które każdego roku sprowadza do Tokarni, nie tylko rzesze wiernych, ale także i turystów z różnych stron Polski i z zagranicy. Udział w tej pięknej, wymownej uroczystości pozwala również przenieść się w czasie, bo oglądane zwyczaje w ten sam sposób wyglądały przed wiekami. Rodziły takie same uczucia, wyzwalały emocje, wiarę i nadzieje.
Dwa lata temu nasza parafia przy wymiernym współudziale Gminnego Ośrodka Kultury i Sportu w Tokarni reaktywowała konkurs na najwyższą i najpiękniejszą palmę wielkanocną.
W tym roku liturgii Niedzieli Palmowej, która przybliży nam zbawcze wydarzenia z życia Jezusa Chrystusa przewodniczyć będzie ks. kardynał Stanisław Dziwisz, arcybiskup senior archidiecezji krakowskiej.
Włączmy się aktywnie i z pokorą w sercu w nabożeństwo Niedzieli Palmowej. Wsłuchajmy się na nowo w historię Jezusa, który siłą miłości pokonał zło i wziął na siebie całą nieprawość człowieka.
Tekst: Agata Jugowiec
Foto: Sylwester Jamrozik